Giải vô địch bóng đá thế giới (FIFA World Cup) là giải đấu bóng đá quốc tế do Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) tổ chức 4 năm 1 lần cho tất cả các đội tuyển bóng đá quốc gia của những nước thành viên FIFA.
Giải lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1930 (tại Uruguay), và giải chỉ bị gián đoạn 2 lần vào các năm 1942 và 1946 do chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945). Giải đấu cuối cùng trước khi xảy ra chiến tranh thế giới thứ hai được tổ chức năm 1938 tại Pháp và Italia đã bảo vệ thành công chức vô địch của mình. Đến năm 1950 giải mới được tổ chức lại và Brasil là nước đăng cai, năm đó Uruguay đã trở thành vô địch thế giới lần thứ hai. Còn Italia lại lập kỷ lục mới, trở thành đội đương kim vô địch đầu tiên bị loại ngay từ vòng bảng.
Thể thức thi đấu hiện tại cho phép 32 đội bóng xuất sắc nhất tham dự vòng chung kết (kể từ năm 1998 tại Pháp). Vòng loại được tổ chức trong khoảng thời gian 3 năm trước đó nhằm xác định các đội giành quyền vào chơi vòng chung kết cùng nước chủ nhà. World Cup là sự kiện thể thao thu hút sự quan tâm đông đảo nhất trên toàn thế giới (lượng người xem World Cup nhiều hơn cả Thế vận hội Olympic). FIFA cho hay đã có 906,6 triệu người theo dõi ít nhất một phút trận chung kết World Cup 2010 giữa Tây Ban Nha và Hà Lan qua truyền hình. Con số này tăng lên gần một tỷ người nếu tính cả số người xem trực tuyến và xem tại các khu vực công cộng. Chi tiết hơn, có 530,9 triệu người ngồi theo dõi trận chung kết tại gia và có 619,7 triệu người xem ít nhất 20 phút hiệp phụ của trận đấu này.
Qua 20 lần (tính đến năm 2014) được tổ chức, đã có 8 quốc gia đứng lên bục đăng quang. Brasil là đội duy nhất tham dự đủ 20 vòng chung kết và hiện đang giữ kỷ lục 5 lần vô địch giải. Tiếp đó là Italia và Đức với 4 lần giành ngôi cao nhất. Argentina và đội vô địch giải đầu tiên Uruguay, cùng có 2 danh hiệu. Các nhà vô địch khác là Anh, Pháp, Tây Ban Nha, mỗi đội một danh hiệu.
Đương kim vô địch thế giới là đội tuyển Đức sau khi giành chiến thắng trước Argentina với tỉ số 1–0 trong hiệp phụ ở trận chung kết World Cup 2014 (tại Brasil).
Theo thể thức mới nhất, FIFA đã quyết định tăng số đội tham dự vòng chung kết từ 32 lên thành 48 đội từ World Cup 2026. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1998, FIFA tăng số đội tham dự World Cup.
Vòng chung kết lần thứ 17 năm 2002 được tổ chức tại Nhật Bản và Hàn Quốc, đây là lần đầu tiên một sự kiện bóng đá mang ý nghĩa toàn cầu được tổ chức tại Châu Á và cũng là lần đầu tiên được tổ chức tại hai quốc gia. Tại giải, đội bóng đá Hàn Quốc do HLV Guus Hiddink (người Hà Lan) dẫn dắt đã lọt vào tận Bán kết của giải. Tuy nhiên, đây thường được xem là một vết đen lớn nhất trong lịch sử World Cup, bởi phản ứng của dư luận đối với công tác trọng tài - đã có nhiều thiên vị đáng ngờ dành cho đội chủ nhà Hàn Quốc.
Từ năm 1970 trở về trước, đội vô địch thế giới được trao "Cúp vàng" mà trong các văn kiện chính thức của FIFA gọi là "vật phẩm nghệ thuật". Đó là bức tượng nhỏ hình "Nữ thần chiến thắng Nike" (theo thần thoại Hy Lạp) mà trong giới bóng đá thường gọi là tượng "Nữ thần vàng". Theo đơn đặt hàng của FIFA, chiếc tượng này được hoàn thành năm 1928 do một người thợ kim hoàn ở Paris tên là Abel Lafleur đúc bằng vàng thật, nặng 1,8 kg (với chiếc đế bằng đá hoa cương nặng chừng 4 kg), trị giá 10.000 USD.
Trước Giải thế giới năm 1970, FIFA giữ "Cup vàng" theo điều lệ quy định để rồi trao cho liên đoàn bóng đá quốc gia thuộc nước có đội bóng đoạt chức vô địch thế giới rồi trả lại cho FIFA trước khi tiến hành vòng chung kết Giải vô địch bóng đá thế giới lần sau.
Năm 1970, sau 3 lần vô địch, như trong điều lệ quy định, đội Brasil đã được trao tặng vĩnh viễn "Nữ thần vàng". Sau đó FIFA đặt làm chiếc cúp mới lấy tên là Cúp thế giới FIFA. Chiếc cúp này là cúp luân lưu, không đội bóng nào có thể đoạt vĩnh viễn cả. Những đội bóng chiến thắng sẽ được trao tặng chiếc cúp mẫu thu nhỏ để làm kỷ niệm cùng với việc được giữ chiếc cúp chính thức trong thời gian giữa 2 giải vô địch bóng đá thế giới. Chiếc cúp mới được đúc bằng vàng thật do nghệ sĩ người Ý Silvio Gazzaniga sáng tác, chiều cao 36,5 cm, nặng 6,175 kg, trị giá 20.000 USD. Cúp này do người thợ kim hoàn Stabilimento Artistico Bertoni ở thành phố Milano đúc. Chiếc cúp mang hình 2 thanh niên với 4 cánh tay giơ cao đỡ lấy quả Địa Cầu. Phần kim loại của chiếc cúp hiện nay là 4,9 kg "vàng nguyên khối 18 carat" và có 2 lớp đá malachit.
Đọc thêm tại: Những điều bất ngờ về chiếc cúp vàng FIFA mà không phải ai cũng biết
Năm nay, vòng chung kết của World Cup 2018 sẽ được tổ chức tại Nga từ ngày 14/06 đến 15/07/2018.
Danh sách bảng thi đấu các đội tại vòng Chung kết World Cup 2018
Lịch thi đấu chính thức các đội tại vòng Chung kết World Cup 2018. (Nguồn Vnexpress)
